Làm bảo tàng trong khi có dịch Covid-19

Trong hoàn cảnh không tụ họp đông được, xin tạm tóm tắt và đưa lên không gian ảo vài điều cần nhắc lại ngay sau cuộc nhàn đàm trên mạng nhân ngày 7-5-2021.

• Hàng trăm kẻ có duyên với hàng nghìn chuyến thăm đi thăm lại các di tích, hàng vạn trang đọc và hàng triệu hình ảnh, ghi chép… đang góp phần làm rõ thêm một sự thật không thay đổi là “nước chảy đá mòn”, mà càng ngày càng mòn nhanh bởi vì dân số cùng lòng tham của loài người cho đến nay vẫn cứ tăng.
• Đa số di sản vật thể ở nước ta sẽ mất dần nguyên bản và bị che lấp bởi nhiều lớp vỏ tự nhiên, thậm chí bị ngụy tạo vì mục đích vụ lợi hoặc háo danh.
• Nền khoa học công nghệ hiện tại chưa kịp giải mã hết những di vật đã xuất lộ. Các cuộc tranh cãi bất tận cùng với bao nhiêu giả thuyết đề xuất lại làm rối ren thêm, nhất là khi bọn vội phát ngôn và ít đi thực địa càng ngày càng đông đảo.
• Có lẽ chỉ còn cách tăng cường việc bảo quản thật tốt những cái còn sót lại và ghi chép, bổ sung, cập nhật dữ liệu hiện trạng để chờ dịp phục chế.
• Không gian ảo cho phép những người ưa hành động có cơ may lớn hơn để tìm nhau cùng khảo sát và chia sẻ kết quả nghiên cứu. Nếu họ chẳng may khuất bóng thì kho dữ liệu để lại vẫn có người tiếp tục khai thác và vun đắp.
• Ngay cả khi các di sản vật thể bị hao mòn, thậm chí bị huỷ diệt vĩnh viễn thì vẫn còn một thứ bất tử. Đó là niềm tin, hay nói văn vẻ là di sản phi vật thể. Và niềm tin của một cộng đồng được di truyền chính bằng gen văn hoá. Điều thú vị là tiểu sử của nhiều nhân vật lớn đã cho thấy gen văn hoá của họ lại không hề liên quan đến gen sinh học.

Mặc dù dại dịch hoành hành nhưng chúng tôi vẫn có hai dự án thiện nguyện đang tiếp tục triển khai với những kết quả cụ thể khác nhau nhưng đều được nhiều người tham gia hoặc khích lệ tinh thần và ủng hộ vật chất:

• Dự án Hệ thống Quảng bá và Bảo tồn Di sản Văn hoá Hà Nội bước sang giai đoạn cuối cùng với phần nội dung đã hoàn thành được hơn 70%. Hy vọng sẽ có người làm tiếp sau khi chúng tôi công bố xong khoảng 1.000 bài và 10.000 hình ảnh liên quan.
• Dự án Bảo tàng Công nghệ Thông tin đã cho thi công giai đoạn 2, theo bảng tiến độ là ở bước đầu của hạng mục kiểm kê hiện vật và ở bước cuối của hạng mục bảo quản HV. Hiện có hơn 300 HV được trưng bày trong tủ kính nhưng vẫn còn gần 1.000 HV khác đang phải nằm trong kho tạm của Bảo tàng trước nguy cơ bị mối mọt và bụi bặm tấn công, huỷ hoại.

Chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các bạn đã tham gia góp phần thực hiện trong hai dự án nói trên và ghi nhớ công đức hiến tặng những hiện vật quý báu cho Bảo tàng CNTT.

Tin mới nhất là ngày hôm qua 7-5-2021, Bảo tàng đã vinh dự được tiếp đón 2 nhà hảo tâm và thâu nhận hàng chục thứ dụng cụ chuyên nghiệp từng phục vụ đắc lực trong công việc đồ hoạ và xử lý ảnh của chính họ trước kia.